BRONISŁAWA WAJS-PAPUSZA

Bronisława WAJS-PAPUSZA

Urodziła się 30 maja 1909 r. w Lublinie, zmarła 8 lutego 1987 r. w Inowrocławiu. Nie chodziła do szkoły, umiejętność czytania i pisania zdobyła drogą samokształcenia. Pisała w języku romskim. Debiutowała w 1951 r. w „Nowej Kulturze”. Jej utwory były przekładane na jęz. angielski, francuski, hiszpański, niemiecki, polski, szwedzki, włoski. Otrzymała Lubuską Nagrodę Kulturalną (1958), Nagrodę Kulturalną „Nadodrza” (1978), Nagrodę Gorzowską (1978), Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki (1978). Należała do Sekcji Literackiej LTK (1957-60) i Klubu Literackiego ZLP (1960-61) w Zielonej Górze. Była członkinią Związku Literatów Polskich od 1962 r. Mieszkała w Nowej Soli, Żaganiu i Gorzowie Wlkp. w latach 1954-1981, później w Inowrocławiu. W 1995 r. zorganizowano w Gorzowie Wlkp. Międzynarodowy Konkurs Poetycki jej imienia. Przez wiele lat jej imieniem nazwana była Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Gorzowie Wlkp. Obecnie jej imię nosi ulica w Gorzowie Wlkp., gdzie również znajduje się jej pomnik i tablica pamiątkowa. W 2009 r. obchodzono 100-lecie urodzin poetki podczas Międzynarodowego Festiwalu Zespołów Cygańskich "Romane Dyvesa" w Gorzowie Wlkp. W 1995 r. na krakowskich błoniach miało miejsce widowisko muzyczne - poemat symfoniczny "Harfy Papuszy" (muz. J. K. Pawluśkiewicz, oprawa plastyczna W. Hasior). W 1992 r. poświęcono jej też film dokumentalny "Historia Cyganki" prod. polsko-amerykańskiej (scen. i reż. G. Kowalski). W 2011 r. powstał film fabularny "Papusza" (reż. i scen. J. Kos-Krauze i K. Krauze). 
Wydała zbiory wierszy Pieśni Papuszy (1956), Pieśni mówione (1972). Pośmiertnie wydano jej zbiory wierszy Lesie, ojcze mój (1990), Wiersze (1990).